Author: Nargisabonu Ibragimova

Яке аз масъалаҳои ҷиддие, ки имрўз ҷомеаи ҷаҳонро нигарон кардааст, проблемаи глобалии терроризму экстремизм аст. Воқеан бо сўиистифода аз бетафовути кишварҳои пешрафта, ки то ин вақт хатари онро эҳсос накарда буданд ва имрўзҳо ин вабои аср аз сатҳи маҳалливу минтақавӣ то умумиҷаҳонӣ расида, барои амнияти давлатҳои алоҳида ва минтақаҳо таҳдид эҷод менамояд. Бо баробари ин, мутаассифона баъзе ташкилотҳои сатҳи байналмилалӣ низ ба масоили пешгирӣ ва мубориза бар зиддӣ терроризм ва эктремизм бемасъулиятӣ зоҳир намуда, баръкас онҳоро пуштибонӣ карда истодаанд.Чунончӣ, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА) дар думболи пуштибонии ифротиёну террористон фаъолияташро ба роҳ мондааст. Дар ҳақиқат тамоми кишварҳои дунё аз фаъолияти имрўзаи САҲА бохабар шудаанд, ки дар муноқишаҳои кишварҳои мусалмонӣ, алалхусус Сурияву Ироқ ва дигар кишварҳои даргир дасти онҳо ҳасту сабабгори асосӣ ба ҳисоб меравад.
Тавре, ки бо васоити ахбори омма маълум мегардад, бо истифода ба ин ҳолат имрўз роҳбари ТТЭ ҲНИ – Паймони ватанфўрушон М. Кабирӣ дар хориҷи мамлакат бо хоҷагони хориҷӣ, аз ҷумла бо пуштибонии намояндаи САҲА сўҳбату вохўриҳо доир намуда, ба бадномкунии миллати худ машғул аст.
Қайд кардан ҷоиз аст, ки баъди баргузории конфронси қаблии САҲА тариқи васоити ахбори умум як зумра маводҳои асоснок бо шарҳу эзоҳ нашр гардидаанд. Аз ин далелҳо ёдовар шуда, қайд кардан бамаврид аст, ки аз 57 давлати аъзои САҲА 13 кишвар, инчунин ба сохторҳои дигари сиёсӣ ва ҳифзи ҳуқуқи байналмилалӣ Ҳизби наҳзати исломро ҳизби террористӣ ва экстремистӣ эътироф кардаанд. Илова бар ин дар баробари ДИИШ, «Ал-Қоида», ҳаракати «Толибон» ва ғайраҳо ТТЭ ҲНИ низ таҳти рақами №79 ба Феҳристи ягонаи созмонҳои террористӣ, ҷудоихоҳ ва экстремистӣ (http://ecrats.org/ru/news/6910) дохил карда, фаъолияташ дар қаламрави давлатҳои узви СҲШ манъ карда шудааст. Бояд боз ёдовар шуд, ки новобаста аз ин шарҳу далелҳо дар конфронси қаблии САҲА фаъолони ТТЭ ҲНИ сабти ном шуда, иштирок карданд. Ин ба он гувоҳӣ медиҳад, ки имрўз САҲА ба ташкилоти “Тиҷоратӣ” табдил ёфтааст. Чунки алҳол ТТЭ ҲНИ қодир аст, бо маблаѓҳои хоҷагони хориҷӣ хароҷотҳоро руйпуш карда, талоботҳои имрўзаи САҲА-ро қонеъ гардонад.
Тазаккур кардан бамаврид аст, ки пештар дар чорабиниҳои САҲА иштирокчиён аз як зумра расмиёти қатъӣ пешакӣ гузашта, номнавис мешуданд, сипас номзадҳо ҷиддан интихоб, муҳокима ва арзёбӣ мешуданд. Ҳоло вазъ дар САҲА ба таври ҷиддӣ тағйир ёфтааст. Яъне САҲА бар асоси принсипи «Шаҳри бедарвоза» фаъолияташро ба роҳ мондааст, ки ҳар хоҳишманд новобаста аз обрӯю эътибор, вазъи иҷтимоӣ, қонуншиканӣ ва даст доштанаш дар терроризм ё ҷинояткор имконияти иштирок ва ҳатто аз ин минбари байналмилалӣ суханронӣ карданро дорад.
Инчунин мисолҳои зиёди фаъолияти тахрибкоронаи САҲА дар давлатҳои алоҳидаи пасошӯравӣ ва манотиқи даргир маълуманд. Бо сабабҳои асоснок, чанде пеш намояндагиҳои САҲА дар қаламрави Федератсияи Россия, Ҷумҳурии Беларусия, Озарбойҷон ва дигар ҷумҳуриҳои ИДМ тамоман баста шуданд, зеро роҳбарияти онҳо зарурати фаъолияти САҲА-ро дар кишварҳои худ намебинанд ва намехоҳанд, ки намояндагони «мустақил»-ро дар худ навозиш диҳанд. Бо баробари ин фаъолияти ин ташкилоти байналмилалӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон низ маҳдуд гардида, идораҳои он дар шаҳрҳои Хуҷанд, Бохтар, Кӯлоб, ноҳияҳои Рашт ва Шаҳритус баста шуданд. Ҳамзамон, то ба ҳол ба САҲА ҳуқуқ дода шудааст, ки якчанд лоиҳаро дар ҷумҳурӣ амалӣ намояд.
Бо назардошти масъалаи матраҳгардида намояндагони САҲА бояд дар хотир дошта бошанд, ки фазои иттилоот васеъ аст, имкони лағжишҳои сиёсиву фарҳангӣ ҳам бештар хоҳад буд. Аз ин рӯ, ин нукта муҳим аст, ки то тавонанд санъати бо ҷомеаи ҷаҳон зистан, вале бо худ буданро омӯзанд. Қабл аз ҳама зарур аст, ки аз истифодаи “меъёрҳои дугона”дар мавқеъгирӣ нисбат ба созмону гурўҳҳои террористӣ ва ифротгаро даст кашида шаванд. Террористро ба худиву бегона, ислоҳотхоҳу тундгаро ва неку бад ҷудо намудан мумкин нест. Воқеияти имрўза тақозо менамояд, ки зиддӣ терроризиму ифротгаройӣ тамоми давлатҳо дастҷамъона мубориза баранд. Хулоса дар он аст, ки ба хотири ҳифзи сулҳу оромӣ ва пойдории суботи сиёсии ҷомеаи ҷаҳонӣ, мо ҳама муттаҳид бошем.

Котиби Шўрои олимони ДИС ДДТТ
Мамадҷонов Ф.С.

Созмони бонуфузи САҲА муроҷиату дархостҳои миллионҳо нафар модарону духтарон, ҷавонону сокинони Тоҷикистони биҳиштосо, ки бар зидди ТТЭ ҲНИ мебошанд ва амалҳои ғаразноки ифротгароёнро дар хотир доранд ва ё кирдорҳои онҳоро маҳкум мекунанд нодида гирифта, барои ин террористон дар баргузории нишастҳояшон иҷозаи вуруд ва ҳақи сухан гуфтан медиҳанд, ки амал барои миллати тоҷик ва давлати Тоҷикистон таасуфовар аст.
САҲА чи ҳадаф дорад ва чаро гуруҳҳу ҳизбҳои ифротгароро дар ҷаласаҳои худ даъват намуда, барои суханрониҳои онҳо минбар муҳайё мекунад. Мо дар ҳайратем, ки чаро чунин як созмони замоне хеле бонуфуз имрӯз даст ба амалҳое мезанад, ки он дар ягон қолаб намегунҷад. Пуштибони кист САҲА ва чаро аз мухолифин ва гуруҳҳои ифротгаро, ки Тоҷикистон онҳоро террористӣ эълон кардааст, пуштибонӣ мекунад. Албатта, авзои ҷаҳон хеле ноором аст ва баъе коршиносон бар ин назаранд, ки САҲА худро ҳомии ҳуқуқ ва демократия эълон карда, дар аланга андохтани ҷангу ҷидол дар Сурияву Ироқ даст дорад ва пуштибонии худро аз демократия ва ҳуқуқи башар бо воситаи қатлу куштор ва харобу валангор кардани кишварҳо амалӣ мегардонад.
Мусаллам аст, ки гурўҳҳои мухталифи ифротгарою тундрав, аз қабили ТЭТ ҲНИ солҳои тулонӣ дар давлати демократии ва ҳуқуқбунёди мо фаъолият карда, паси парда нақшаҳое таҳия намуда буданд. Ва барои амали намудани нақшаҳои нопоки худ мехостанд, ки субот ва оромии кишвари маҳбуби моро ба ҳам зананд. Онҳо мехостанд ба ақидаҳои бегонапарастии худ, ки сарчашма аз хоҷагонашон мегирифтанд субот ва сохти Конститутсионии ҳукумати феълиро сарнагун созанд. Қайд кардан бамаврид аст,ки дар давраи Истиқлолияти давлатиамон борҳо барои амалисозии нақшаҳои худ талош намуда, ниҳоят соли 2015 амали анҷомдодаашон чеҳраи воқеии экстремистӣ ва террористии онҳо ба ҳамагон ошкор шуд. Вақт собит намуд, ки ҳизби номбурда қудрат ва саҳмгузори дар рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии кишварро надошт .
Мо омўзгорон таъкид аз рафтору кирдори ин шахсиятҳои беҳаёву хиёнаткор аз арзишҳои дини мубини Ислом сўистифода намударо, ки боиси ба ризқи мардум зомину ҷону номуси мардум таҷовуз карданд бори дигар ёдовар шуда маҳкум менамоем. Алҳол Ҳизби экстремистӣ ва террористии Нахзати ислом баъди қатъи фаъолияти худ ва паноҳ бурдан ба хориҷаву пайвастан бо гурўҳҳои ифротии муқими хориҷа, дар андешаи ноором кардани фазои ороми ҷомеаи мо талошҳои беҳуда меварзанд.
Хулоса, мо омўзгорони кафедра ба вайронкорӣ ва ҳадафҳои нопоки ТЭТ ҲНИ бо номуси тоҷикона, ифтихор аз марзу буми муқаддас бо маърифати созандагиву бунёдкорӣ, пойдории субот ва рушди рўзафзуни он моро лозим аст, ки баҳри бартараф кардани тамоми омилҳои низоангез дар ҷомеъаи худ саъю талош варзем. Истиклолияти давлатии Тоҷикистон муҳимтарин дастоварди миллати мо дар тули ҳазор соли охир аст, ки ҳифзу гиромидшти он қарзи шаҳрвандии мост. Аз ин рў, вазъи мураккаби сиёсии ҷаҳони муосир аз мо беш аз ҳарвақта ҳушёрии сиёсиро тақозо менамояд. Мо бояд ватандори ҳақиқи будани худро собит карда тавонем. Итминон дорем, ки бо дарки дурусти масоили матраҳшуда ҳар як фарди ватандўст бояд вазифаи муқаддаси худро ба хотири пойдор нигоҳ доштани сулҳу субот дар кишвар, таъмини амният, таҳкими Ваҳдати миллӣ, ҳифзу нигоҳдории истиқлол, тақвияти иқтидори давлат ва пешрафти ҷомеа содиқона рисолати хешро сарбаландона иҷро хоҳем намуд.

Рӯз то рӯз бо вусъати дастрасии иттилоот бештар аён мегардад, ки хиёнат ба мардум, ба миллат ва Ватан оқибат шахсияти инсонро аз кӯи накӯномии зиндагӣ маҳв хоҳад кард. Амалиёти хоинонаи собиқ раиси ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ – М. Кабирӣ имрӯз аз ҳар ҷиҳат ошкор мешавад. Аз иттилои расонаҳои хабарӣ маълум мешавад, ки М. Кабирӣ дар бероҳа кардани бисёре аз афрод ва ҳатто паноҳ бурдани онњо дар кишвари Эрон даст дорад. Аз ин хотир, касоне ки аз зулму истибдоди ӯ ҷабр дидаанд, ниҳоят косаи сабрашон лабрез лаб ба фарёд кушодаанд, ки: “Фарзандони моро ба гурӯҳҳои террористӣ ҳамроҳ накунед”.
Бо ёди Ватан будану дар оғӯши Ватан зистан саодат аст, аммо бо ҷурми хиёнат ба миллату Ватан дар кишвари бегона паноҳ ҷустан бадбахтии маҳз хоҳад буд. Имрӯз, ки М. Кабирӣ пас аз ин қадар носипосӣ ба халқу миллат ва хиёнат ба Тоҷикистон дар яке аз кишварҳои Аврупо ба ҳайси паноҳандаи сиёсӣ сукунат дорад, бо он ҳама иддае аз ҳамватанони моро дар хоки ғурбат чун фирорӣ ва ё бечора бидуни ресмон банд кардааст. Ин даста бо ҷурми он ки замоне узви ҳизби мамнӯи наҳзати ислом маҳсуб меёфтанд ва ё бо амалҳои назарфиреб ва ғаразноки М. Кабирӣ фирефта шуда буданд, имрӯз наметавонанд бо сари баланд дар Ватан рӯзгор ба сар баранд. Ба фарҳангу оини миллат санги бегонапарстӣ задан, мардумро бо фитна ба гумроҳӣ кашидан, дар мулки ғайр овораву сарсон кардан магар бахшиданист?
Дар замони муосир, ки бархӯрди тамаддунҳост ва аз ҷониби дигар фазои иттилоот васеъ аст, имкони лағжишҳои сиёсиву фарҳангӣ ҳам бештар хоҳад буд. Аз ин рӯ, моро ин нукта муҳим аст, ки то тавонем санъати бо ҷаҳон зистан, вале бо худ буданро омӯзем, зеро фарҳанги ҳар як миллат ҷузъи ногусастании тамаддуни инсоният аст, аммо вежагии худро дорад. Арзишҳои фарҳангии худро ҳифз кардан бошад аз ҳуввият ва нангу номуси миллӣ аст. Бошад, ки ин хислатро дар рӯҳияи худ тарбият кунем ва фаромӯш насозем, ки худшиносӣ мояи худошиносист.

Шарипов З.У., муаллими кафедраи
молшиносӣ ва фаъолияти гумрукии ДИС ДД ТТ

Аввалҳои соли 90-ум ТТЭ ҲНИ бо фармоиши хоҷагонашон маҳз ҷанги шаҳрвандиро оғоз карданд. Аввалин кори наҳзат ин гаравгонгирии вакилони мардумӣ, хизматчиёни давлатӣ ва мардуми осоишта буд. ТТЭ ҲНИ дар таҳхонаи театр зиндони худро ташкил дода, маҳз дар ҳамонҷо «ҳукми одилонаи» худро мебароварданд.
Ин шахсон имрӯз бо ҳар гуна роҳу восита мекӯшанд, бо дасисабозиҳо мафкураи мардуми мо, бахусус ҷавононро заҳролуд намоянду вазъи ороми кишварамонро ноором гардонанд. Ононе, ки ба ингуна гурӯҳҳои террористию экстремистӣ, ба монанди ТТЭ ҲНИ шомил мешаванд, инсонҳое мебошанд, ки аз ҳадафҳои муғризонаи ин гурӯҳи ифротгаро ноогоҳанд. Чунин инсонҳо фирефта ва гумроҳ мегарданд, вале оқибат, албатта пушаймон мешаванд. Бинобар ин, имрӯз мардуми диёрамон баҳри пешгирӣ аз паҳншавии ин зуҳуроти номатлуб ҷидду ҷаҳд доранд. Зеро мардуми шарифи Тоҷикистон шукронаи чунин сарзамин, давлатдорӣ карда, дарк намудаанд, ки давлат барои ҳар як инсон ва шаҳрванд шароити зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаро фароҳам овардааст.

Ахмедова А.Ю.
Ассистенти кафедраи молшиносӣ ва
фаъолияти гумрукии ДИС ДД ТТ

Солҳои охир яке аз мушкилиҳое, ки имрӯз тамоми ҷомеаи муосирро фаро гирифтааст, ин экстремизм, фундаментализм, терроризм ва дигар зуҳуроти номатлубу хатарзо мебошад. Хусусиятҳои радикализм ва афзудани шумораи одамони ба ин гурӯҳҳои номатлуб шомилшуда бо роҳи ҷалби пинҳонӣ ва тадриҷан тағйир додани тафаккуру эътиқоди онҳо, зери ниқоби афзалиятҳои динӣ зоҳир мегарданд. Намояндагони гурӯҳҳои даҳшатафкан, дар навбати аввал, бо ҷавононе кор мекунанд, ки таҷрибаи кофии рӯзгор надоранд, донишҳои дунявӣ ва диниашон сатҳӣ буда, дар зиндагӣ бо мушкилоте, чун қашшоқӣ, бекорӣ, муҳоҷират ва монанди ин дучор шудаанд. Бо назардошти он ки тағйироти афкору рафтори афроди ҷалбшаванда, тадриҷан ноаён сурат мегирад ва зери ниқоби асосҳои диние, ки ба тарзи шубҳанок тафсир мешаванд, атрофиён на ҳамеша метавонанд сари вақт нишонаҳои ташвишоварро пай баранд ва дар натиҷа фурсатеро, ки дахолат кардан ва дигар кардани ҳолат имкон дорад, аз даст медиҳанд.
Гурӯҳҳои муайян дар муборизаҳои сиёсии худ бо роњи сиёсикунонии дин бадкунии давлатдории дунявии демократӣ ва динро парчами худ намуда, дар давлатњои мусалмонии Шарқ оташи ҷангҳои ифротгароёнаро меафрӯзанд. Бо баробари ин бояд ќайд кард,ки гурӯҳҳои бадрафтор ва террористӣ барои ноил шудан ба нақшаҳои худ аз дин моҳирона истифода мебаранд.Чунончї, ТТЭ ЊНИ низоми давлатдории миллиро одатан хилофи дини ислом ва омили асосии паст задани дин дар ҷомеа меҳисобанд. ки ин ақида маҳз хатоӣ ба шумор меравад.
Хушбахтона имрӯз дар байни сокинони кишвари мо ба ин тамоюлњо баҳои дурусти худро медиҳанд, зеро оид ба давлату давлатдорӣ ва дин мардуми мо назари худро доранд ва чунин мешуморанд, ки фақат давлатӣ дунявию демократӣ метавонад динро тараққї дода, роҳҳои дурусти онро пешаи мардум гардонад.
Вазъияти ногувори амният дар ҷаҳон фаъолиятҳои гурӯҳи ифротгароию террористӣ тақозо менамояд, ки мо сади роҳи амалӣ шудани ниятҳои онҳо шавем ва ҳамеша дар корҳои ободонию созандагӣ ва рушди устувори иқтисодиёти ҷумҳурӣ саҳми худро гузорем.

Ҷумаев Аскар Қаюмович, сармуаллими
кафедраи гумрук ва молшиносии ДИС ДДТТ

Солҳои ҷанги шаҳрвандӣ ҳар кӣ силоҳ дар даст дошт, худро шоҳ медонист ва ба аҳли илму маърифат таҳдид мекард Имрўз на ҳама медонанд, ки сабабгори сар задани ҷанги дохилии мо маҳз фаъолияти ифроткоронаи ҳизбу ҳаракатҳои диниву миллӣ буд. Дар иртибот ба ин қайд кардан бамаврид аст, ки рафтори яке аз амалҳои рӯйпӯшкардашудаи ифротгарона ба мисоли ҲНИ аст, ки бо баҳонаи ҷонибдорӣ аз дини ислом ва хомии демократия худро намоён сохта, ба манфиати нопокаш мақсадҳои ғаразноки худро амалӣ менамояд. Чунончӣ, мо ҳама бо чашми худ дидем, ки чӣ гуна ҲНИ дар симои генерал Ҳалим Назарзода ҳамлаи мусаллаҳона ба ниҳодҳои ҳукуматӣ намуда, кўшиши табаддулоти давлатӣ карданд. Нерўҳои амниятии кишвар пас аз саркўб кардани онҳо тамоми нақшаҳои сиёҳи ҳизби сияҳкорро ошкор намуданд. Ҳоло низ ин хоинони давлату миллат ба хориҷа фирор карда, бо идеяҳои пучу подарҳавои худ номи давлати тоҷиконро сиёҳ кардан мехоҳанд.
Мо ватандорон, набояд фаромўш кунем, ки душман метавонад ҳар лаҳза бо амали нангини худ сулҳу осоиштагии ватанамонро халалдор созад. Аз ин лиҳоз, имрўз ҳам уламои дин ва зиёиёни тоҷик бояд ҳамфикр бошанд, манфиатҳои умумимиллӣ, умумидавлатиро аз ғаразҳои ҳизбӣ, гурӯҳӣ, мазҳабӣ, шахсӣ боло гузошта, нагузоранд, ки ягон ақидаи нохалаф фазои тинҷу ороми Ватани моро тира созад.

Ҷумаев Аскар Қаюмович, сармуаллими
кафедраи гумрук ва молшиносии ДИС ДДТТ

Дар ҷомеаи муосир дар радафи бисёр дастовардҳо, такмили қонуниятҳои давлатсозию давлатдорӣ бисёр муаммову таҳдидҳо ҷой доранд, ки ин омилҳо ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст.Солҳои охир, мутаассифона қариб ҳар рӯз аз расонахои хабарӣ иттилоъ пайдо мекунем, ки дар ин ё он шаҳру мамлакат амалҳои террористӣ анҷом дода шуда, боиси ҳалокат ва захмӣ шудани даҳҳо ва садҳо нафар гардидаанд. Масалан гурўҳи ифротгароии Давлати Исломии Ироқу Шом амалҳое анҷом медиҳанд, ки бетараҳҳумии онҳоро таърих кам дар хотир дорад.
Дар таҷриба ба мушоҳида расид, ки он шахсоне, ки бештар тарафдори ин гурўҳ ва ё ба он давлатҳо рафтаанд, гумроҳ ва фирефтаи зархаридони хоҷагони хориҷӣ, душманони миллат гаштаанд. Оид ба ҷараёнҳои динию сиёсӣ ва ё гуруҳҳои ифротӣ сухан ронем, он гоҳ мо бо назардошти маълумотҳои таърихӣ метавонем мисолҳо оварем. Аз ҷумла, таълимоти “Ваҳҳобия” аз замони ба вуҷуд омаданаш харобгару ифротгаро будааст. Таълимоти ваҳобия дақиқан ҳамин матлабро талаб мекунад, ба ҳамин хотир ҷавононе, ки дар Давлати Ироқу Шом ширкат доранд, аксарияти фикри ваҳҳобгарӣ мепарварад. Воқеан ваҳҳобия баъди дини давлати Арабистони Саудӣ (1920) эълон шудан, ба идеологияи феодалҳои араб табдил ёфт. Ваҳҳобиён ҳоло ғайри давлатҳои Араб дар Афғонистон, Ҳиндустон ва баъзе давлатҳои Африка таъсир дорад. Солҳои охир дар фазои сиёсии сайёра ин гуна гурӯҳҳои ифротие рӯи саҳна омада истодаанд. Махсусан дар Афғонистон, Ироқу Сурия, Яману Сомалӣ онҳо фазои мураккаби ҷаҳони имрӯзаро боз ҳам вазнинтар намуда истодаанд. Аз бесаводӣ ва ё камсаводӣ бошад ва омилҳои дигар ҳамеша сабаби пайвастани мардум, махсусан ҷавонон ба чунин гурўҳҳои экстремистию террористӣ мисли Ваҳҳобия, Ансоруллоҳ, ҲНИ ва ғайраҳо мебошад.
Дар давоми чанд соли охир дар қаламрави Тоҷикистон 75 узви ТЭТ ҲНИ барои иштирок дар фаъолияти ҷинояткоронаи ташкилотҳои террористӣ ва экстремистии ДИИШ, “Ҳаракати исломии Ӯзбекистон”, “Ансоруллоҳ”, “Ҳизб – ут – Таҳрир”, “Ҷамоати таблиғ”, “Гурӯҳи – 24” ва ғайра боздошт гардиданд.
Роҳбари фирории ТЭТ ҲНИ Муҳиддин Кабирӣ шахсан ташкилкунанда ва маблағгузори табаддулоти давлатии моҳи сентябри соли 2015 бо иштироки гурӯҳи мусаллаҳи Абдуҳалим Назарзода дар Тоҷикистон аст, нисбати ӯ парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида, алҳол дар ҷустуҷӯи Интеропол эълон шудааст.
Бо назардошти масъалаи матраҳгардида ба хулоса омада, аз суханрониҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ёдовар шудан бамаврид аст,ки чунин гуфта буданд: «Таърих баъд аз ҳазор сол моро водор месозад, ки аз таҷрибаи талхи ниёгони худ сабақ гирем, манфиати давлату миллатро аз ҳама боло шуморем. Ба қадри давлату давлатдорӣ ва Ватани аҷдодӣ бирасем, кишварро аз парокандагӣ, миллатро аз нобудшавӣ нигоҳ дорем. Танҳо Ваҳдати миллӣ ва Истиқлолияти мардуми Тоҷикистон бо меҳнати ҳалолу бунёдкорона, тарбияи насли наврасу ҷавонони ояндасоз ва дўстиву ҳамкориҳои судманд ба мамлакатҳои пешқадам моро ба ояндаи пурсаодат мерасонад».
Бинобар ин дар шароити кунунӣ баҳри амалӣ намудани дастуру ҳидоятҳои Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бояд ҳар як фарди ватандӯсту ватанпарвар, миллатдӯсту мусулмон, алалхусус ҷавонон барои ҳифзи Истиқлолияти давлатӣ ва якпорчагии кишвар талош варзад.

Калонова Азизахон
ассистенти кафедраи иқтисодиёти ҷаҳонии ДИС ДДТТ

Мусаллам аст, ки фазо ва муҳити муосири глобалӣ рӯз ба рӯз вазъи куллии сиёсию иҷтимоии қисмати зиёди мамолики Шарқи мусулмониро бар асари ҷаҳолат ва хурофоти асримиёнагӣ ва сиёсатҳои геостратегӣ ноҳамвор сохта, дарҳамбарҳамиро дар низоми зиндагӣ ба вуҷуд овардааст. Ин гуна шароит, қабл аз ҳама, аз ниҳодҳои фарҳангию маърифатии ҷомеаи мо тақозо менамояд, ки дар самти муттаҳид намудани қишрҳои гуногуни иҷтимоӣ, фарҳангӣ, сиёсӣ ва дар ин замина нерӯманд сохтани ҷомеаи шаҳрвандӣ ҷаҳду талош варзанд.
Мардум чӣ будани ҷангу низоъ ва даргириҳои қавмию гурӯҳӣ ва динӣ-мазҳабиро дар ибтидои солҳои навадуми асри бист хуб дарк кардааст ва аз нӯшобаи заҳрогини дурӯғ, дасиса, найранг, ҳиллабозӣ, кинатӯзӣ, фурсатталабӣ, мансабталошӣ, авомфиребӣ ва худотарошии «пирон» ва алалхусус ҳаммаслакони ТЭТ ҲНИ бехабарона нӯш карда, то имрӯз аз таъсири бади он ранҷ мебарад.
Насли миёнсол ва солманд дар хотир доранд, ки ба «шарофат»-и ТЭТ ҲНИ дар Тоҷикистони даргириҳои шармандавори сиёсӣ ба вуқуъ пайваст ва муҳаррикони асосии ҷанги шаҳрвандӣ дар ҷумҳурӣ маҳз пайравони ин ҳизб буданд. Даъвиҳои хурофотӣ, таассубӣ ва қудратталабонаи роҳбарияти ТЭТ ҲНИ дар гузашта боиси зиддиятҳои сахти қавмӣ, гурӯҳӣ, динӣ-мазҳабӣ дар қаламрави ҷумҳурӣ гардид ва бо дасти олудаи бегонапарастони ватанӣ, ки дар шахсияти симоҳои «авлиёгуна»-и ҳизбӣ рӯи саҳнаи муборизаҳои миллатситез омада буданд, тухми кинаю адовати динию мазҳабӣ кошта шуд. Роҳбарони ҳизб ва фурсатталобони давр тариқи дастгоҳҳои иттилоотии замон моҳҳои май-ноябри соли 1992 таблиғу ташвиқи саросарии ҷиҳод ба муқобили куффорро, ки таҳти ин мафҳум ҳамватанони мусалмони мухолифи режими исломӣ дар Тоҷикистон фаҳмида мешуд, роҳандозӣ намуданд. Табақабандии иҷбории мардуми шаҳру музофотҳои ҷумҳурӣ ба муъмину кофар системаи давлатдорӣ, иҷтимоӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ, иқтисодӣ ва ахлоқии ҷомеаи тоҷикро дар он солҳо шикаст ва бадгумонии динӣ-мазҳабиро байни қавму миллатҳо ба вуҷуд овард. Ин бадгумонӣ, мутаассифона, бо «саъю талош»-и ҳизби мазкур ва муштариёни он то имрӯз дар зеҳни мардуми минтақаҳои гуногуни ҷумҳурӣ боқӣ мондааст ва дар саҳифаҳои таърихи миллат ва Ватани азизи мо чун паёмади шуми ибтикороти муғризонаи пирони маънавию сиёсии ҳизб сабт гардидааст.
Бозичаи дасти бозигарони бузурги минтақавӣ будани ин ҳизб ва муллоҳои саршиноси ҷумҳурӣ имрӯз аз чашми ақли солим пинҳон нест. Маълум аст, ки сарпарастони лоиҳаи ба ном ТЭТ ҲНИ чӣ мехоҳанд: шӯрангезӣ, ҷангандозӣ, хирадзудоӣ, хурофапарварӣ, бегонапарастӣ, ҷаҳолатпарешӣ, қатлу куштор, бесаводӣ, нодонӣ, тафриқаандозӣ… Ин лоиҳаи сиёсӣ дар соли 1992 ҷаҳолати саросариро дар қолаби ҷанги муъмину кофар як муддат густариш бахшид. Муҳри кофар задан ва бо ин ҳарфи носазо тавҳину таҳқир ва ба марг маҳкум кардани касони мухолиф, ки аз ҷумлаи мусулмонон буданд, дар байни авомунносе, ки таҳти таъсири бевоситаи муштариёни шумо қарор доштанд, дар ибтидои солҳои навад муд шуда буд ва қисмати зиёди мардуми камсавод аз шиорҳои зиддиинсонии воизону муллоҳои нуфузманди ТЭТ ҲНИ ба ваҷд омада, орзуи қатли ҳамватанон, хешу ақрабои худро, ки дар либоси дигарандешӣ бадар омада буданд, дар дил мепарвариданд. Таҳқиру тавҳини мухолифон ба як амри муқаррарӣ бадал шуда буд ва бо фармоиши як муллои чалласавод мумкин буд садҳо нафар маҳкум ба қатл ва ё ҳадди ақал радди маърака гарданд. Ин расвоӣ ва беобрӯӣ барои ҳазор соли дигар ба миллату фарҳанги мо басанда аст.
Бо ҳамаи ин нигоҳ накарда ба хотири сулҳу ваҳдати миллӣ ва расидан ба ризоияти иҷтимоӣ тамоми ҷиноёти то соли 1997 аз ҷониби ТЭТ ҲНИ ва аъзоёни он ба вуқуъпайвастаро бахшиданд ва ин ҳизбро дубора ба таври расмӣ иҷозат доданд. Бояд тазаккур дод, ки дар миқёси фазои пасошӯравӣ ТЭТ ҲНИ ягона ҳизби сиёсие буд, ки озодона дар қаламрави ҷумҳурӣ фаъолият мекард ва аз ин имтиёз сӯистифода намуда, ахиран (ибтидои сентябри соли 2015) даст ба исёни сиёсию низомӣ дар қолаби амалкарди Абдуҳалим Назарзода зад, ки паёмади он ба ҳама маълум аст. Пас аз амалиёти Назарзода якчанд саркардагони наҳзатӣ, ки дар исёни сиёсӣ-низомӣ бевосита ё бавосита даст доштанд, аз сӯи мақомоти зиддахли давлатӣ боздошт шуданд. Мунтаҳо, ТЭТ ҲНИ ба созмони террористӣ ва экстремистӣ бадал карда, миёни мардум беобрӯ гардид. Баста шудани ҳизб бо назардошти вайрон кардани вазъи суботи сиёсии кишвар ва даст ба амалҳои ҷиноятии хусусияти террористидошта задани раёсати ин ҳизб (махсусан дар шахсияти М. Кабирӣ) ва ҳамчунин берун шудан аз доираи низомномаи ҳизб бо дархости Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон ТЭТ ҲНИ ҳизби террористӣ эълон шуд. Баста шудани ТЭТ ҲНИ, пеш аз ҳама, ба амали роҳбарони ин ҳизб, ки даст ба яроқ бурданд ва хостори бо тариқи зӯрӣ сарнагун намудани ҳокимият шудаанд, иртибот дорад. Вале сарони ин ҳизб махсусан М. Кабирӣ мардумро бо роҳи дурӯғу фиреб алайҳи давлату миллат шӯронид ва онҳоро дар нимароҳ монда худ фирор кард ва акнун дар хориҷи кишвар аз қудратҳои минтақавию ҷаҳонӣ пӯшиши молиявӣ гирифта, мехоҳад боз фазои кишварро буғранҷ кунад ва ҳамчун як муҳра бар манфиатҳои бегонагон хизмат намояд.
Мо мутмаинем, ки дер ё зуд Муҳиддин Кабирӣ ба аъмоли террористиаш, ки боиси марги садҳо нафар гардидааст, дар назди қонун ва миллати тоҷик ҷавоб хоҳад гуфт.

Ҷўраева Санавбар Сангиновна
н.и.и. муаллимаи калони ДИС ДДТТ

Пайравони салафия дар масҷиду маҳфилҳо ва дар байни ҷавонони гумроҳу сатҳи донишашон паст ба корҳои таблиғию ташвиқотӣ амал намуда, мазҳаби моро таҳқиру пайравони онро бидъаткор мехонанд. Салафияро нисбати мазҳаби мо дар байни мардум афзалиятдор тарғиб намуда, баъзе аз ҷавонони зудбовару гумроҳи аз мазҳаби худ бехабарро ба доми худ кашида, аз онҳо бо мақсадҳои нопоки худ истифода мебаранд. Ин қабил ҷавонон кӯр- кӯрона ба гуфтори салафиҳо бовар карда, ба онҳо тақлид мекунад. Дар натиҷа, чунин гурӯҳҳо ба вуҷуд омадаанд, ки тарзи либоспӯшӣ, гуфтор, риши дарозашон аз мусалмонони ҳанифамазҳаб ба куллӣ фарқ мекунад. Инчунин онҳо бо ҳар гуна роҳ, масалан ба ҷумҳурӣ аз хориҷи кишвар китобҳои салафӣ таҳти унвони “Дар партави мазҳаби ҳанафӣ” ворид намуда, мехостанд ба ин васила мардуми моро гумроҳ намуда, ақидаҳои ѓаразнокашонро ҷорӣ намоянд. Умуман салафӣ расму оин, урфу одати миллиро эҳтиром надорад, чунки дар салафия мафҳуми ватан, миллат урфу одат, қиёсу истеҳсон вуҷуд надорад. Чунин амалу ниқобпӯшӣ хоси равияи салафӣ буда, онҳо солҳо инҷониб мехоҳанд ба ҳар роҳу восита дар ватани мо нуфуз пайдо кунанд. Мақсаду мароми онҳо як аст, ҳарчӣ бештар намудани пайравон, ташкили гурӯҳҳои ҷангӣ, ба фирқаҳо ҷудо намудани мардум, паҳн кардани ихтилофоти мазҳабӣ ва ба ин восита ноором сохтани вазъи сиёсӣ, ба вартаи ҳалокат овардани миллат, мисли давлатҳои араб ба хоку хун оғӯшта намудани ватани мо мебошад.
Аз ин лиҳоз, бинобар хатар ба амнияти кишварамон таҳдид карданаш бо қарори Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти равияи “Салафия” дар қаламрави Тоҷикистон манъ карда шудааст ва алҳол салафиён ба фаъолияти пинҳонӣ гузашта, бо дастгирии ҳоҷагони хориҷиашон амали худро идома додани ҳастанд. Бинобар ин, имрӯз вақти он расидааст, ки ҳар як шаҳрванди бо ору номус муттаҳид шуда, бар зидди салафиҳо мубориза бояд бурд.

Ғайбуллоев Камол, сармуаллими
кафедраи Иқтисодиёти ҷаҳон

Яке аз муқаддасоти Тоҷикистони соҳибистиқлол Ваҳдати миллӣ аст, маҳз тавассути он мо кишвари азизи худро аз паҳну парешоншавӣ ҳифз карда, имрӯз бо қадамҳои устувор раҳ ба сӯи фардои дилхоҳу дурахшон пеш мегирем.
Сулҳу Ваҳдат ин ду мафҳум ба якдигар алоқаманд мебошанд. Яке набошад дигаре намешавад.Чунонки реша набошад дарахт гулу мева намекунад.Агар Сулҳро дарахти пургулу мева гӯем, реша Ваҳдат аст. Вақте ки муҳаббат ҳаст ,он ба ишқ, ки омили ҳастист, табдил меёбад.
Натиҷаи ҳамдигарфаҳмӣ ва ваҳдати миллӣ буд, ки Тоҷикистон дар муддати кутоҳи таърихӣ ба марҳалаи рушди устувор ворид гардида ,дар самти беҳтар намудани сатҳ ва сифати зиндагии аҳолӣ ба як силсила дастовардҳо ноил гардид. Яъне ваҳдати миллӣ неъмати бузург в муқалдасе мебошад, ки ба пешрафти кишвару рӯзгори мардум мусоидат мекунад. Баъди пароканда шудани Иттиҳоди Шӯравӣ, ҳар як ҷумҳурии узви он бе ҳеҷ мамониат ба давлати мустақил табдил ёфт, аммо Тоҷикистон дар ин роҳ ба мушкилоти зиёде рӯ ба рӯ шуд. Бо дасисаи бархе аз ҷоҳталабону мансабхоҳони дохилӣ ва хоҷагони хориҷиашон дар ҷумҳурӣ ҷанги шаҳрвандӣ шурӯъ гардид.
Замоне, ки фарзанди номвар ва номбардори халқ Эмомалӣ Раҳмон бори аввал роҳбари давлат интихоб шуд, Тоҷикистон рӯзҳои даҳшатборро ба сар мебурд. Аввалин сухани Эмомалӣ Раҳмон дар мақоми Раиси Шӯрои Олӣ ва Сарвари давлати Тоҷикистон «Ман ба Шумо сулҳ меоврам. Мо ҳама ёру бародар бошем» буд.
Пайроҳаи ин сулҳи деринтизор аз Иҷлосияи ХХ1 Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон,аз замоне ибтидо мегирад,ки роҳбари тозаинтихоби Тоҷикистон дар ин иҷлосия бо қатъият ва имону эътиқоди комил гуфта буд: «Ман қасам ёд мекунам,ки тамоми донишу таҷрибаамро барои дар ҳар хона ва ҳар оила барқарор шудани сулҳ равона карда,барои гулгулшукуфии Ватани азизамон садоқатмандона меҳнат мекунам».
Дар замоне,ки фазои ҷаҳонро нооромию мазҳабхоҳӣ,ғаразу кина,оташи ҷангу даргириҳои зиёд фаро гирифтааст,мо вазифадорме,насли ҷавону ояндасозро дар рӯҳияи хештаншиносиву ватандӯстӣ ва ҳомии босадоқати ин марзу бум ва пойдории Ваҳдати миллӣ тарбия намуда,ҳама гуна арзишҳои моддию маънавиро ба хотири шукуфонии Тоҷикистони азиз,татбиқи сиёсати Пешвои миллат,муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар замири худ ҷой намуда ,дар мақоми худ барои шукуфоии Ватани азизамон-Тоҷикистон дучанд саҳмгузор бошем ва Ваҳдати миллии худро чун гавҳараки чашм нигоҳ дорему ин сарзаминро чун диёри ободу зархез ва макони мардуми бонангу ор, ватандор,соҳибфарҳангу сиёсат ва рӯзибахши аҳли ҷомеа барои ояндагон мерос гузорем.

Гулнора Раҳимӣ, донишҷӯ