Category: Без рубрики

Mar 05

НАҚШ ВА МАҚОМИ ЗАНОН ДАР ҶОМЕАИ ТОҶИКИСТОН

Занону модарони мо ҳанӯз дар оғози даврони Истиқлоли давлатӣ ба хотири ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои худ ва ба эътидол овардани вазъи кишвар азму талош карда, дар роҳи расидан ба сулҳу субот ва Ваҳдати миллӣ саҳми арзишманд гузоштанд.

Эмомалӣ Раҳмон

      Дар таъриху фарҳанги халқи тоҷик иззату эҳтироми зан – модар ҳамеша ҷойгоҳи махсусро дорад. Зеро, зан- модар аввалин мураббии инсон аст ва тарбияи ҳар як шахс аз домони поки ӯ оғоз мешавад. Зан ҳамчун модар тамоми хислатҳои неки инсониро ба кӯдак ба таври табиӣ интиқол медиҳад ва ҳар рафтору ахлоқи модар ба ақлу хислати фарзанд таъсири бевосита мегузорад. Аз ин ҷост, ки агар зан – модар бомаърифату босавод гардад, давлату миллат ҳам ботаълиму ботарбия мегардад. Бинобар ин, ба ҷо овардани иззату эҳтиром нисбати модарону занон ва бонувону духтарон, вазифаи мардону писарон ба шумор меравад.
Ба шарофати Истиқлоли давлатӣ ва бо дастгириҳои бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мақоми занону бонувон дар ҷомеа баланд гашта, фаъолияти онҳо дар вазифаҳои роҳбарии шохаҳои гуногуни ҳокимияти давлатӣ, дигар соҳаҳои иҷтимоӣ ва иқтисодӣ, корхонаҳои давлатӣ ва бахши хусусӣ бамаротиб афзоиш ёфт.
Тибқи маълумоти оморӣ 49,3 фоизи аҳолии кишварро занон ташкил медиҳанд ва имрӯз дар кишвар соҳае нест, ки занону бонувон дар он фаъолияти пурсамар надошта бошанд .
Занону духтарони лаёқатманд ва кордону ташаббускор ба хизмати давлатӣ ва идоракунии давлатӣ торафт бештар ҷалб гардида истодаанд. Инчунин,саҳми занону духтарон дар рушди соҳаҳои илму маориф, фарҳанг, тандурустӣ ва дигар самтҳои ҳаёти иҷтимоиву иқтисодии кишвар торафт афзун шуда истодааст.
Ҳоло дар кишвар 25 фоизи хизматчиёни давлатӣ, 73 фоизи кормандони соҳаи маориф, 71 фоизи кормандони соҳаи тиб, 47 фоизи кормандони соҳаи фарҳанг, 37 фоизи олимон ва 30 фоизи соҳибкоронро бонувону занон ташкил медиҳанд. Имрӯз беш аз 110 ҳазор бонувону занони кишвар ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул мебошанд.
Дар замони соҳибистиқлолӣ зиёда аз 280 ҳазор нафар духтарон муассисаҳои таҳсилоти олиро хатм кардаанд, яъне соҳиби маълумоти олӣ гардидаанд. Аз оғози ҷорӣ гардидани квотаи президентӣ, яъне дар 28 соли охир 11 ҳазору 600 нафар духтарон муассисаҳои таҳсилоти олиро бо квотаи президентӣ хатм кардаанд. Илова бар ин, зиёда аз 35 ҳазор духтарону бонувон муассисаҳои таҳсилоти олии кишварҳои хориҷиро хатм карда, соҳибмаълумот шудаанд. Ҳоло аз 214 ҳазор нафар донишҷӯёни муассисаҳои таҳсилоти олии касбии кишвар 90 ҳазор нафар ё 42 фоизро духтарон ташкил медиҳанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди расидан ба Истиқлоли давлатӣ ба гирдоби ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ афтод. Дар он айёми бисёр мудҳишу вазнин, ки фаъолияти сохтору мақомотҳои давлатӣ пурра фалаҷ гардида буданд, занону модарони тоҷик барои ба эътидол овардани вазъи кишвар азму талош варзида, дар роҳи расидан ба сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ саҳми арзандаи худро гузоштанд. Айни ҳол, ҳазорҳо нафар занону бонувони қавиирода ва ҷасуру далери кишвари мо дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ хизмати Модар – Ватанро адо карда, дар ҳифзи марзу буми кишвар ва тартиботу оромии ҷомеа баробари мардон адои вазифа карда истодаанд.
Ҳукумати кишвар, барои дастгирӣ ва ҳалли мушкилоти занону бонувон тамоми тадбирҳои заруриро амалӣ карда истодааст. Ҳоло дар ин самт якчанд стратегияву консепсия ва барномаҳои давлатӣ қабул гаштаанд. Пеш аз ҳама, Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 6 ноябри соли 1994, ки баробарии ҳуқуқу озодиҳои мардону занонро кафолат медиҳад ва баробари ин, як қатор барномаҳои давлатӣ ва стратегияҳо миллӣ ,аз ҷумла “Барномаи давлатии тарбия, интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳои роҳбарикунанда аз ҳисоби занону бонувони болаёқат барои солҳои 2017–2022” ва қабули барномаи нави мазкур барои солҳои 2023-2030, “Стратегияи миллии фаъолгардонии нақши занон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2011–2020” ва нақшаи амалисозии он барои солҳои 2015–2020 ва қабули Стратегияи нави мазкур барои солҳои 2021 – 2030 ва нақшаи амалисозии он барои солҳои 2021 – 2025 таҳия ва ба тасвиб расонида, давра ба давра амали шуда истодаанд.
Бо мақсади ҳифз ва таъмини ҳуқуқу манфиатҳои занону оила ва барои кӯмаки ҳамаҷониба дар баланд бардоштани мақоми занон дар ҷомеа Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуд. Дар баробари ин, дар кишвари мо, дигар санадҳои ҳуққуқӣ ва барномаҳои давлатӣ қабул шуданд, ки барои баланд бардоштани мақоми занон дар ҷомеа кафолат медиҳанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Созмони Миллали Муттаҳид ҳамкории судманд менамояд ва Конвенсияи ин Созмонро дар бораи барњам додани тамоми шаклњои табъиз нисбати занон, Эъломияи умумии ҳуқуқи башар ва дигар конвенсияҳои байналмилалӣ оид ба муњофизати њуќуќи инсон, занон ва кӯдакон пурра дастгирӣ менамояд.
Кишвари мо, ҳамчунин бо Иттиҳоди Аврупо, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо ва бо сохторҳои минтақавӣ Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва Созмони ҳамкории Шанхай нисбат ба масъалаҳои гендерӣ ва баланд бардоштани мақоми занон дар ҷомеа ҳамкорӣ менамояд.
Занону духтарони ҳунарманди тоҷик ғайр аз кору фаъолияти пурсамар дар соҳаҳои мухталифи кишвар дар озмунҳои минтақавӣ ва байналмилалӣ низ иштирок карда, соҳиби ҷоизаву ҷойҳои ифтихорӣ гардида истодаанд. Дар ин росто, онҳо имрӯз эҳёкунандаву нигоҳдоранда ва тарғибкунандаву посдорандаи фарҳангу таърих ва анъанаҳои миллии халқи тоҷик мебошанд. Маҳсули эҷоди бонувони ҳунарманд ва чеварону заргарони тоҷик дар якчанд намоишгоҳҳои сатҳи минтақавию ҷаҳонӣ гузошта шуда, маҳорату истеъдоди занону бонувони моҳири тоҷик баҳои баланд гирифт.
Ҳамин тариқ, маҳз ба шарофати Истиқлоли давлатӣ ва дастгириҳои ҳамаҷонибаи Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, мақоми занону бонувон дар тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеа боз ҳам баланд гашт ва вазъи иҷтимоии онҳо беҳтар шуд. Кишвари мо, минбаъд ташаббусҳои занону бонувонро ҳамаҷониба дастгирӣ карда, барои баланд бардоштани мақом ва сатҳи маърифати онҳо, аз ҷумла омӯзонидани илму дониш, касбу ҳунар ва муҳайё кардани ҷойҳои корӣ ҳамаи тадбирҳои заруриро меандешад. Вобаста ба ин, занону бонувон ҳунару истеъдод, кӯшишу ғайрат, қобилияти ташкилӣ ва маҳорату кордонии худ худро ҷиҳати татбиқи сиёсати давлатӣ ва пешрафту ободии ҷомеа равона намоянд. Зеро, саҳми онҳо дар рушду инкишофи давлат ва ҳалли масъалаҳои муҳими ҷомеа бузург арзёбӣ мегардад.

Ҳошимов Фирӯз Ҷабборович,
муаллими калони кафедраи
ҷомеашиносии ДИС ДДТТ
дар ш.Хуҷанд

Dec 24

ТЕРРОРИЗМ ВА ЭКСТРЕМИЗМ – МУШКИЛОТИ АСР ВА ТАҲДИДҲОИ НАВ

Имрӯз яке аз амалҳои номатлуби бениҳоят хатарнок ин терроризм ва экстремизм, мебошад, ки ҳамчун ҷинояти дорои хусусияти байналмилалӣ эътироф шудааст. Бе ягон шубҳа бояд қайд кард, ки манфиатҳои сиёсии кишварҳои абарқудрат аксаран зери шиори ҳифзу эҳёи дин тарғиб гардида, омилҳои динӣ асоси нооромиву низоъ дар кишварҳои гуногун гаштаанд. Пушида нест, ки дар ҷаҳони муосир доираҳои муайяне мавҷуданд, ки дар ноором сохтани вазъи сиёсии кишварҳои минтақа даст дошта, бо ин роҳ мехоҳанд ҳадафҳои иқтисодии худро пиёда созанд.
Тибқи маълумоти сарчашмаҳои боэътимоди байналмилалӣ айни ҳол дар ҷаҳон тақрибан 500 ҳизбу ҳаракатҳои динӣ – экстремистӣ ва созмону ташкилотҳои террористӣ амал мекунанд, ки дар як даҳсолаи охир садҳо ҳазор нафар мардуми осоишта қурбони амалҳои террористӣ ва экстремистӣ гардида, ҳазорҳо нафари дигар маъюбу корношоям шуданд. Имрӯзҳо вобаста аз вазъи кунуни Сурия ва Афғонистон, алалхусус аъзоёни ташкилоти терористӣ бо ном Давлати исломии Ироқу Шом (ДИИШ ва ё “Давлати исломӣ”), Ал-Қоида ва дигар равияњои ифротї дар кишварҳои зикршуда маскан гирифта, ошкорро фаъолият доранд. Cозмону ҳаракат ва гурӯҳҳои террористии зикршуда ва амсоли инҳо, аз ҷониби як қатор давлатҳо ва созмонҳои байналмилалӣ ҳамчун ташкилотҳои террористӣ-экстремистӣ дониста шудаанд, ки ҳадафу мароми аслии онҳо бо густурда намудани фаъолияти худ зимни анҷом додани амалу кирдори ҷинояткорона нуфузу эътибори сиёсӣ пайдо кардан мебошад. Баробари ин, созмон бо номи “Таҳрир аш-Шом” (аз соли 2018 дар феҳристи созмонҳои террористӣ дар Амрико аст) босуръат шаҳрҳои Сурияро яке паси дигар ишғол менамоянд.Ҷанги дохилӣ дар Сурия нисбатан ба эътидол омада бошад ҳам, ҳоло суриҳо ба хотири ба қудрат расидани як гурӯҳи шибҳинизомӣ, ки решаҳояш ба “Ал-Қоида” ва “Давлати исломӣ” рабт дорад,ки ба ҳолати ногувор оварданаш аз эҳтимол дур нест. Ҳамаи ин воқеияту руйдодҳо аз он таъкид менамояд, ки мушкилоти аср ва таҳдидҳои нав ба тамаддуни башарӣ мунтазам афзоиш ёфта, амнияти давлатҳои хурду бузурги олам ва ҳатто тақдири тамоми аҳли башарро ба хаттари ҷиддӣ рӯ ба рӯ сохтаанд. Бинобар ин нагирифтани пеши роҳи ин хатари умумибашарӣ метавонад боз ҳазорҳо мардуми осоиштаро аз ҳаёт маҳрум созад, зеро дар қалбу вуҷуди гуруњњои террористиву экстремистї, ки чунин зулму ситам ва афкору андешаи ҷоҳилона ҷой гирифтааст, ба ҷуз бадбахтӣ ва маҳрумият овардан дигар андешаи солиме ҷой надорад.
Дар интиҳои андешаи худ бояд қайд кард, ки дар шароити кунунӣ вазифаи ҳар фарди ватанпарвару миллатдӯст, алалхусус, ҷавонон, ки неруи асосии пешбарандаи ҷомеа маҳсуб меёбанд, аз он иборат аст,ки ба равандҳои ҷорӣ ва тавсеаи зуҳуроти номатлуб бо диди огоҳона назар карда, барои ҳифзи сулҳу Ваҳдати миллӣ, осоиши зиндагӣ ва таъмини рушду тараққиёти Ватани азиз аз худ нақше бар ҷой гузорад. Сулҳ, озодӣ, ваҳдат, якдилӣ, ободие, ки имрӯз Тоҷикистони маҳбуб дорад, чун гавҳараки чашм ҳифз намуда, арзишҳои беҳтаринеро, ки сабабгори ҳаёти хурраму осуда ва саодатмандона аст, ҳамвора идома бахшанд.

Д.ҶОННАЗАРОВА,
устоди ДИС ДДТТ

Nov 28

Ҷамбасти Спартакиада дар ДИС ДДТТ!

Бахшида ба Рӯзи Парчами давлатӣ дар ДИС ДДТТ спартакиадаи омӯзгорон баргузор гардид. Дар чорабинии мазкур мусобиқаҳои варзишӣ оид ба шашка, шоҳмот ва тенниси рӯи миз гузаронида шуданд.

   Дар спартакиада Инъомхӯҷа Бузруков-раиси иттифоқи касабаи кормандони соҳаи савдо, кооператсияи матлубот ва корхонаҳои хусусии вилояти Суғд, Хайруллохон Ҷамолов – раиси кумитаи иттифоқи касабаи муассисаҳои давлатӣ, Фарҳод Холмирзоев – муовини раиси иттифоқи касабаи кормандони соҳаи савдо, кооператсияи матлубот ва корхонаҳои хусусии вилояти Суғд иштирок намуда, рафти баргузории мусобиқаҳои варзиширо назорат намуданд. Дар натиҷа аз рӯи намуди шашка ғолибият насиби Нигина Муъминова, Матлуба Холназарова ва Адиба Ахмедова гардид. Дар намуди шоҳмот пирӯзӣ насиби Усмон Ҷабборов, Акбарҷон Аҳроров ва Муқаддас Набиева гашт. Дар мусобиқаи тенниси рӯи миз Садриддин Ғозибеков, Акмал Пӯлотов ва Саодат Аминҷонова пирӯз гардиданд. Дар поёни чорабинӣ дар вазъияти тантанавӣ ба ғолибон диплом, медал, сипоснома ва туҳфаҳои хотиравӣ супорида шуд.

Nov 18

ЭЪЛОН!!!

Шуъбаи таҳсилоти дуалӣ ва алоқа бо истеҳсолоти Донишкадаи Иқтисод ва Савдои Донишгоҳи Давлатии Тиҷорати Тоҷикистон, дар ҳамкорӣ бо ҶСК “Тавҳидбонк”, шартномаи сеҷониба бо донишҷӯён имзо мерасонад. Ин иқдом ба донишҷӯён имкон медиҳад, ки дар муҳити воқеии корӣ малакаҳои касбии худро такмил диҳанд ва ҳамзамон донишҳои таҷрибавии худро густариш диҳанд. Донишҷӯён дар вақти берун аз машғулиятҳои таълимӣ ба кор дар ҶСК “Тавҳидбонк” ҷалб мешаванд.

Пас аз гузаронидани санҷишҳои зарурӣ, донишҷӯён бо ҷойи корӣ дар ин ташкилот таъмин карда мешаванд.

Инчунин, “Тавҳидбонк” бар ивази фаъолияти донишҷӯён маблағи таҳсили онҳоро пардохт менамояд.

Шумораи ҷойҳои корӣ маҳдуд аст, бинобар ин довталабон бояд аз санҷишҳои зарурӣ гузаранд.

Афзалиятҳои ин иқдом:

  • Имконияти кор ва таҳсил дар як вақт.
  • Такмили малакаҳои касбӣ дар муҳити воқеии корӣ.
  • Ҷои кори доимӣ пас аз хатм.

Барои  бақайдгирӣ:
Ба Шуъбаи таҳсилоти дуалӣ ва алоқа бо истеҳсолот муроҷиат кунед (бинои таълимии №2, утоқи 314) ё тариқи почтаи электронии dual.edu.iet@gmail.com. Муроҷиат намоед.

Фурсатро аз даст надиҳед ва барои ояндаи касбии худ қадами устувор гузоред!

Nov 16

Табрикоти директори Донишкадаи иқтисод ва савдои ДДТТ, номзади илмҳои иқтисод, дотсент Ҷалилзода А. А. ба муносибати Рўзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 32-солагии баргузории Иҷлосияи 16-уми Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

     Бо камоли эҳтиром ва самимияти афзун, дар ин рўзҳои хуҷаставу фархунда, Рўзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 32-солагии Иҷлосияи 16-уми Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Шумо аҳли ҷомеаи меҳнатии Донишкада, ҳайати профессорону устодон ва донишҷўёну кормандон самимона табрику таҳният гуфта, бароятон саодати рўзгор, сарбаландию сарфарозӣ ва барору комёбиҳо таманно менамоям. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар нахустин баромади худ баъди интихоб гардиданашон ба вазифаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон зимни суханрониашон дар Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тазаккур доданд, ки: “Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон кафили амалӣ гардидани Конститутсия мебошад. Ман ба ҳайси Президент Шуморо бовар мекунонам, ки ҳифзи ҳуқуқҳо, озодиҳои шаҳрвандон, тамомияти арзии ҷумҳурӣ, Ваҳдати миллӣ, сулҳу салоҳро дар ҷумҳурӣ таъмин хоҳам кард”. Дастоварду комёбиҳои беназири даврони соҳибистиқлолӣ далолат ба хидматҳои бузургу арзишманди Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон менамоянд. Сарвари давлат дар як мудддати кўтоҳ тавонистанд Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ намуда, барои халқи тоҷик шароити зиндагии шоиставу арзанда муҳайё созанд. Иҷлосияи ХVI Шўрои Олӣ барои мо як мактаби бузурги ҳаёт ва сабақи нотакрори давлату давлатдорӣ, марҳалаи ибратомўзи расидан ба сулҳу ваҳдати миллӣ, як қадами ҷиддии рў овардан ба нақшаҳои азими офарандагӣ гардид. Пешвои муаззами миллат барҳа фармудаанд: “Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Тоҷикистон рӯйдоди воеан таърихӣ мебошад, зеро маҳз дар ҳамин Иҷлосия тадири ояндаи давлати миллии тоҷикон тарҳрезӣ гардид ва ба сӯи ҳадафҳои бузурги умумимиллӣ – сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ адами нахустин гузошта шуд”. Аҳли ҷомеаи меҳнатӣ, ҳайати профессорон, омўзгорон, донишҷўён ва кормандони Донишкада, бо истифода аз фурсати муносиб, ҳамаи Шумо ва сокинони сарбаланди Ватани азизамонро ба ҷашни фархундаи Рўзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Иҷлосияи 16-уми Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон табрику таҳният гуфта, таманнои онро дорам, ки дар кишвари азизамон сулҳу субот, оромӣ ва Ваҳдати миллӣ абадан пойдор монда, ҳар як сокини бо нангу номус бо азму иродаи созанда дар пешрафту шукуфоии он саҳми арзандаи хешро гузорад.

Nov 13

ФАЪОЛИЯТИ СУБЪЕКТҲОИ БАР ЗИДДИ ТЕРРОРИЗМ МУБОРИЗАБАРАНДА ТИБҚИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶОРӢ

Мусаллам аст, ки тибқи моддаи 43 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон “Ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиати давлат, таҳкими истиқлолият, амният ва иқтидори мудофиавии он вазифаи муқаддаси шаҳрванд аст” муқаррар гардидааст.
Ҳифзи Ватан вазифаи муқаддаси ҳар шаҳрванди Точикистон эълон мешавад. Истилоҳи «вазифаи муқаддас» ба он ишора мекунад, ки он вазифаи ҳам конститутсионӣ ва ҳам маънавии ҳар шаҳрванд аст. Манфиати давлат ба пешрафту камолоти ҷомеа, сатҳи баланди некўаҳволии халқ, шароити зиндагии арзандаи ҳар фарди ҷомеа нигаронида мешавад. Дар шароити имрўзаи вусъати ҷаҳонишавӣ, таҳдиди бўҳрони ҷаҳонии молиявӣ ва энергетикӣ нақш ва нуфузи давлати миллӣ дар ҳалли вазифаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ бештар мегардад. Аз ин хотир, ҳимояи манфиати миллии давлат аз ҷумлаи вазифаҳои муқаддаси ҳар шаҳрванди Тоҷикистон мебошад.
Тибқи Конститутсия таҳкими амнияти давлат вазифаи ҳар шаҳрванд аст. Дар асоси моддаи 4-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи амният» ба ҳайси субъектони таъмини амният муқаррар намудааст:
– субъекти асосии таъмини амният давлат мебошад, ки вазифаҳои худро дар ин соҳа ба воситаи мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судӣ амалӣ менамояд;
– шаҳрвандон ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, субъектҳои таъмини амният ба шумор рафта, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳо, ки дар доираи салоҳияташон дар ин соҳа қабул карда шудаанд, дорои ҳуқуқу ўҳдадориҳо оид ба иштирок намудан дар таъмини амният мебошанд;
– давлат ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии шаҳрвандон ва ташкилотҳоро, ки мувофиқи қонун дар таъмини амният мусоидат мекунанд, таъмин менамояд.
Таъмини амният баҳри пешгирӣ ва бартарафсозии таҳдидҳои воқеӣ ва эҳтимолии дохилӣ ва хориҷӣ ба объектҳои амният сурат мегирад. Амният зимни сиёсати ягонаи давлатии соҳаи таъмини амният, тавассути тадбирҳои иқтисодӣ, сиёсӣ, ташкилӣ ва ғайра таъмин мешавад. Иштироки шаҳрвандон дар таъмину таҳкими амният дар заминаи принсипҳои тавозуни манфиатҳо ва масъулияти дуҷонибаи шахс, ҷомеа ва давлат сурат мегирад .
Мушоҳидаву таҳлилҳо собит менамоянд,ки тайи солҳои охир ҳаракатҳои иртиҷоӣ, ифротгароӣ ва динию мазҳаби бо амалҳои ғайриинсонӣ ва кирдорҳои разилона авзои сиёсии сайёраро ноором карда, ҳаёти осоиштаи мардумро зери хатар мегузоранд. Ин вабои аср буда, ба Ҷумҳурии Тоҷикистон низ таъсири худро расониданаш аз эҳтимол дур нест. Яке аз падидаҳои номатлубе, ки имрўз хусусан дар байни ҷавонон ба миён омада истодааст, терроризм ва ифротгароӣ мебошад. Ин зуҳуроти номатлуб боиси ба миён омадани оқибатҳои нохуш-таҳдид ё истифодаи зўроварӣ, расонидани зарари вазнини рўҳонию ҷисмонӣ, таҷовуз ба ҳаёти инсон, бенизомӣ, тағйири сохти конститутсионии кишварҳои ҷудогона, ғасби ҳокимият, барангехтани низои миллӣ, иҷтимоӣ ва динӣ гардидааст. Терроризм ва ифротгароӣ дар байни табақаҳои мухталифи ҷомеа, махсусан миёни ҷавонон яке аз муаммоҳои меҳварии ҳаёти башарият буда, оқибат ба бесуботи ва вайронкорӣ меорад.

Субъектҳои бар зидди терроризм мубориза баранда ба субъектхои бевосита бар зидди терроризм муборизабаранда ва субъектҳои дар мубориза бар зидди терроризм иштироккунанда тақсим мешаванд.
Роҳбарии умумии мубориза бар зидди терроризм ба зиммаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор аст.
Субъектҳои бевосита бар зидди терроризм муборизабаранда, аз ҷумла амнияти зидди террористии худро таъминкунанда дар доираи ваколатҳое, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи мубориза бар зидди терроризм”, дигар қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, мақомотҳои зерин мебошанд:


– Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
– Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
– Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
– Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
– Гвардияи миллии ҷумҳурии Тоҷикистон;
– Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Тибқи моддаи 8 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бар зидди терроризм” субъекти асосии бевосита бар зидди терроризм муборизабаранда Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шумор рафта дар асоси қонуни мазкур чунин вазифаҳоро дар зимма дорад:
– бо тартиби муқарраргардида ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон лоиҳаи барномаҳои давлатӣ, консепсияи мубориза бар зидди терроризмро таҳия ва пешниҳод менамояд;
– бо тартиби муқараргардида ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба ҳолати мубориза бар зидди терроризм ахборот медиҳад;
– фаъолияти субъектҳои бар зидди терроризм мубориза барандаро мутобиқ мегардонад;
– иттилоотро оиди ҳолат ва тамоили терроризм, аз он ҷумла иттилоотӣ аз субъектҳои зидди терроризм мубориза баранда ба нуқтаи мутамарказии байни идоравии маълумот доир ба масъалаҳои терроризм дохил мешаванд, ҷамъ меоваранд, таҳлил ва ҷамъбаст менамояд;
– бо тартиби муқараргардида оиди такмили қонунгузорӣ дар соҳаи мубориза бар зидди терроризм, таклифҳо пешниҳод менамояд.

Ба ғайр аз ин Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон муборизаро бар зидди терроризм тавассути инҳо амалӣ менамояд:
– ошкор, пешгирӣ ва қатъ намудани ҷиноятҳои дорои хусусияти террористӣ, ки мақсади сиёсӣ, миллӣ, нажодӣ ё ифроти динӣ доранд;
– ошкор, пешгирӣ ва rатъ намудани фаъолияти террористии байналмиллалӣ;
– таъмин намудани амнияти муассисаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа, коркунон ва аъзоёни оилаи коркунони ин муассисахо;
– таъмини амнияти объектхои муҳофизати давлатӣ ва ҳифзи шахсони муҳофизатшаванда;
– ошкор, пешгирӣ ва қатъ кардани кўшиши рахна намудани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби террористон;
– қатъ намудани ғайриқонунӣ ба воситаи сарҳади давлатӣ гузаронидани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, маводи тарканда, заҳрнок, радиоактивӣ ва дигар предметҳо, ки бо мақсади террористӣ истифода шуданашон мумкин аст.
Инчунин, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон мубориза бар зидди терроризмро тавассути ошкор намудан, пешгирӣ ва қатъ намудани ҷиноятҳои дорои хусусияти террористӣ, ки мақсади ғаразнок доранд, амалӣ менамояд.
Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон амнияти зидди террористии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъмин намуда, дар мавридхои зарурӣ ба мақомоти амнияти давлатӣ доир ба тайёр ва гузаронидани амалиётҳои зиддитеррористӣ кўмак мерасонад.
Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо мақомоти амнияти давлатӣ ва субъектҳои дигари бар зидди терроризм мубориза баранда ҳангоми барҳамдиҳии оқибати ҳолатҳои фавқулодда амнияти зидди террористии маҳалли корҳои анҷомдиҳӣ ва садамаю барқаркуниро таъмин менамояд.
Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бар зидди терроризм мубориза мебарад.
Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бар зидди терроризм муборизаро тавассутӣ:
– иштирок дар таъмин намудани амнияти зидди террористии объектҳои муҳофизати давлатӣ ва ҳифзи шахсони муҳофизатшаванда;
– иштирок дар тайёр ва гузаронидани амалиётҳои зидди террористӣ, амалӣ менамояд.
Қайд кардан лозим аст, ки тибқи моддаи 9 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бар зидди терроризм” субъектҳои дар мубориза бар зидди терроризм иштирокунанда Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоти ҳокимияти иҷроия мебошанд, ки номгўи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
Иштирок дар мубориза бар зидди терроризм аз ҷониби инҳо ба амал бароварда мешавад:
Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути назорат ба фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ҳизбҳои сиёсӣ, ки бо тартиби муқаррарӣ сабти ном шудаанд.
Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути гуфтушунид бо давлатҳои хориҷӣ хангоми ошкор, пешгирӣ ва қатъ намудани фаъолияти террористии байналхалқи ва дар шаклхои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст;
Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути қатъ намудани ғайриқонунӣ аз сарҳади гумрукӣ гузаронидани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, маводи тарканда, заҳрнок, радиоактивӣ ва дигар ашёҳое, ки мумкин аст ба мақсадҳои террористӣ истифода шаванд, инчунин бо расондани ёрӣ ба мақомоти амнияти давлатӣ дар мубориза бар зидди фаъолияти террористии байналхалқӣ мусоидат мекунад.

Мақомоти прокуратура ва судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мубориза бар зидди терроризм бо шартҳо ва тартиби пешбиникардаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст иштирок менамоянд.
Ҳамин тариқ, таҳкими Истиқлолияти давлат пеш аз ҳама ҳифзи музаффариятҳои соҳибистиқлолӣ ва ҳимояи онро дар назар дорад. Ҳамзамон соҳибистиқлолии давлат таҳкими минбаъдаро тақозо мекунад. Таҳкими Истиқлолияти давлат бо чораҳои мухталифи давлатӣ дар самти пешрафти иқтисодӣ, иҷтимоӣ, сиёсӣ ва фарҳангӣ таъмин карда мешавад. Истиқлолияти давлат дар айни замон ба тақвияти истиқлолияти иқтисодӣ, энергетикӣ ва соҳаҳои дигари ҳаёти ҷомеа ниёз дорад. Истиқлолитяи давлатӣ, ҳимоя ва тахкими он бо кўшишу талош, меҳнати садоқатмандона, таҳсили мунтазам, афзун намудани сатҳи дониш, маҳорати касбӣ, миллатшиносӣ ва ватанпарастии ҳар шаҳрванди Тоҷикистон баҳри ободонии кишвар ва таъмини пешрафту камолоти он ба даст меояд. Барои ҳамин, таҳкими Истиқлолияти давлатӣ вазифаи муқаддаси ҳар шаҳрванди Тоҷикистон ва мақомотҳои давлатии он мебошад.

Х.БОБОНИЁЗОВ,
ассистенти кафедраи ҳуҳуқшиносӣ