Category: Инноватсия ва ихтироот

Jul 03

Рӯзи байналхалқии кооператсия ва Иди касбии кооператорони Тоҷикистон дар ДИС ДДТТ

Санаи 01.06.2022 бахшида ба Рӯзи байналхалқии кооператсия ва Иди касбии кооператорони Тоҷикистон дар Муассисаи давлатии таълимии “Донишкадаи иқтисод ва савдои Донишгоҳи давлатии тиҷорати Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд” мизи мудаввар таҳти унвони “Нақши Иттифоқи Тоҷикматлубот дар таъмини амнияти озуқавории ҷумҳурии тоҷикистон” баргузор гардид.

Дар мизи мудаввар директори Донишкада н.и.и., дотсент Ҳошимзода Ҳ.Ҳ. ва ҳайати профессорону омӯзгорони донишкада ширкат варзиданд. Директори донишкада Ҳошимзода Ҳомид Ҳасан бо сухани ифтитоҳӣ баромад карда, ҳозирин ва кормандони иттиМфоқи тоҷикматулботро бо Рӯзи байналхалқии кооператсия ва Иди касбии кооператорони Тоҷикистон табрик карданд. Дар давоми сухани ифтитоҳӣ директори донишкада оид ба нақши Иттифоқи Тоҷикматлубот дар таъмини амнияти озуқавории Тоҷикистон назаррас мебошад.

Баъдан, профессори кафедраи менеҷмент, н.и.и. Усмонов Ирмат Усмонович бо маърӯзаи худ таҳти унвони “Усулҳои муосири идоракунӣ чун омили рушди ташкилотҳои кооперативӣ” баромад карда, вобаста ба зарурияти истифодабарии усулҳои муосири идоракунӣ дар низоми кооператсияи матлубот, муаммоҳои идоракунӣ дар шароити муосир фикру мулоҳизаҳои худро баён намуд.

Бо маърӯзаи навбатӣ профессори кафедраи иқтисодиёт ва соҳибкорӣ н.и.и. Комарова Галина Барисовна дар мавзӯи “Вклад потребительской кооперации в развитиии продовольственного рынка страны” баромад кард. Профессор Комарова Г.Б. қайд намуд, ки дар замони тезу тунд шудани муносибатҳои кишварҳои абарқудрат, муаммоҳои таъмини бефосилаи молҳои озуқаворӣ, таъмини муътадилии нархҳо молҳои хӯрока ба миён омади истодаанд. Аз ин рӯ, Иттифоқи Тоҷикматлубот бояд механизмҳои нави иқтисодиии ҳамкориро бо агентҳои бозори хӯрока  коркард кунад ва татбиқи самараноки онро таъмин намояд. Иттифоқи Тоҷикматлубот дар ҳамкорӣ бо хоҷагиҳои деҳқонӣ метавонад саҳми худро дар муътадил нигоҳ доштани нархи молҳои озуқаворӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон расонад. Ҳамзамон, профессор Комарова Г. якчанд масъалаҳои рушди бозори истеъмолиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон қайд карданд. Баъди маърӯза, устодони донишкада фикру ақидаҳои худро вобаста ба тақвият додани нақши Иттифоқи Тоҷикматлубот дар таъмини амнияти озуқаворӣ баён намуданд.

Сипас, директори Донишкада Ҳошимзода Ҳ,Ҳ. кор мизи мудавварро ҷамъбаст намуда, ба муовини директор оид ба  илм ва муносибатҳои байналмилалӣ супориш доданд, ки дар чуқур омӯхтани нақши Иттифоқи Тоҷикматлубот ба хатмкунандагон, магистрантон, олимони ҷавони донишкада корҳои илмӣ-тадқиқотии фармоишӣ дода шавад, то ки маводҳои зарурии омориву таҳлилӣ ҷамъ карда шуда, барои аз ҷиҳати илмӣ асоснок кардани фаъолияти Иттифоқи Тоҷикматлубот дар самти таъмини амнияти озуқавории иқтисодиёти миллӣ, маълумоти зарурӣ дарёфт карда шавад.

 

Oct 20

Қобилов Нарзулло – устоди ихтироъкор

Муҳимтарин дастовардҳои илмӣ ва ихтироот:

Аввалин бор китобҳои “Методикаи таълими химия ва корҳои лаборатории он”, “Ҳалли масъалаҳои химиявӣ” ва “Пешомадҳои саноати химия”-ро бо забони тоҷикӣ навишта шудааст (ниг. ба рўихат). Аввалин бор пайвасти комплексии рений (˅) бо лигандҳои махсуси фосфорорганикӣ синтез, тадқиқ ва омўха шуд (дар донишкадаи технологии ба номи Ленсовети шаҳри Ленинград (ниг. Ба рӯйхати автореферат ва рисолаи номзадӣ). Аввалин бор йоди таркиби чормағзи сабзи норасидаро миқдоран ҷудо намуда ва барои ҷудо кардани он асбоби махсус сохта шуд (ниг. Патент ва шаҳодатномаи ихтироот).

Ихтироот ва кашфиёт: Оид ба шаҳодатномаи муаллифӣ ва патенти ихтироот ва кашфиёт: Усулҳои ҷудо кардани йод аз пӯсти чормағзи юнонӣ Шаҳодатномаи муаллифии ихтирооту кашфиёт (бо ҳаммуалифии Шерматов М., Тухтасунов О.) Таҳти рақами 0273/10, TJ аз 02.08.2010 с.

Дар хусуси усулҳои ҷудо кардани йоди таркиби пардаи чормағз ва таркиби пўсти норасидаи чормағз корҳои илмӣ–тадқиқотиро дар озмоишгоҳи физикаи ДДХ ба номи академик Б. Ғафуров бо ҳамроҳии профессор Шерматов М. гузаронидем. Барои ин тадқиқоти гузаронидашуда ба олимони номбурда шаҳодатномаи муаллифии (№273/10) ихтироъкор дода шуд.

Шаҳодатномаи муаллифӣ: Усулҳои ҷудо кардани йод аз пӯсти чормағзи юнонӣ Шаҳодатномаи муаллифии ихтирооту кашфиёт (бо ҳаммуалифии Шерматов М., Тухтасунов О.) Таҳти рақами 0273 TJ аз 02.08.2010 с.

Патент оиди ихтироот ва кашфиёт: (Ҳаммуалифии Шерматов М., Тухтасунов О.) Патент ба ихтироот оид ба дастгоҳи “Ҳосилкунии йод аз пӯсти сабзи чормағз” аз тарафи маркази миллии патенту иттилооти вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон сазовор гардонида шуд. Ин патент ба ихтироот оид ба дастгоҳи “Ҳосилкунии йод аз пӯсти сабзи чормағз” аз тарафи маркази миллии патенту иттилооти вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон санаи 22 феврали соли 2013, № 437 дода шуд. Дар озмоишгоҳи назди кафедра барои ҷудо кардани йод, пусти сабзи онро аз чорммағз ҷудо намуда, онро маҳин кўфта, дар шкафи қоқкуни хушк намудем. Баъд онро ба колба ворид намуда, ба болояш спирти 96% рехтем, баъди гарм кардан йоди буғшударо дар колбаи дигар конденсатсия намуда, онро хунук карда, йоди моеъро аз он ҷудо кардем.  Таҷриба ва ташхиси гузаронида нишон дод, ки миқдори йоди дар равған ва мағзи чормағз буда, барои табобати бемории ҷоғар кифоя аст. Трибромоксиди-/4-хлор-метил-2-гидроксо1,2,3,2-диоксафосфалан рения (V) обладающий антитиреоидной активностҳ. (Ҳаммуаллифон: Боситова С.М., Ашурова Н.Ҳ.). Авторское свидетелҳство №1132515 по заявке №3560965 с приоритетом от 29 дек. 1982 г. заргист. I сент.1984.

ШАРҲИ МУХТАСАРИ ИХТИРООТИ “УСУЛҲОИ ҶУДО КАРДАНИ ЙОД АЗ ПӮСТИ ЧОРМАҒЗИ ЮНОНӢ”

Аввалин бор йоди таркиби чормағзи сабзи норасидаро миқдоран ҷудо намудем. Мувофиқи пешниҳоди муаллифон  Шерматов М., Қобилов Н.Қ., Тухтасунов О. шаҳодатномаи муаллифии ихтирооту кашфиёти “Усулҳои ҷудо кардани йод аз пӯсти чормағзи юнонӣ” таҳти рақами 0273/10, TJ аз 02.08.2010 сол аз тарафи Маркази миллии патенту иттилооти Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шуд.

Дар хусуси усулҳои ҷудо кардани йоди таркиби пардаи чормағз ва таркиби пўсти норасидаи чормағз корҳои илмӣ–тадқиқотиро дар озмоишгоҳи физикаи ДДХ ба номи академик Б. Ғафуров бо ҳамроҳии профессор Шерматов М. гузаронидем. Барои ин тадқиқоти гузаронидашуда ба олимони номбурда шаҳодатномаи муаллифии ихтироъкор дода шуд.

Муаллифон дар таркиби чормағзи норасидаи сабз мавҷуд будани йодро тадқиқ намуда, барои табобати бемории ҷоғар (зоб) истифода намудаанд, ки натиҷаи хуб дод. Муҳимаш дар он аст, ки ин мавод дар Тоҷикистон хеле зиёд буда, истифодаи он дар муддати кӯтоҳ ба бемории ҷоғар шифо бахшид.

ШАРҲИ МУХТАСАРИ ИХТИРООТИ (ПАТЕНТИ) “СОХТОР БАРОИ ҶУДО КАРДАНИ ЙОД АЗ ПӮСТИ САБЗИ ЧОРМАҒЗ”

Барои миқдоран ҷудо кардани йод дар истеҳсолот асбоби махсус сохта, барои амалӣ гардонидани он дар корхонаҳо пешниҳод карда шуд, ки мувофиқи он Гувоҳномаи (Сертификати) ихтироъи нахустпатенти TJ № 561 “Сохтор барои ҷудо кардани йод аз пӯсти сабзи чормағз” ба муаллифон Қобилов Н.Қ., Шерматов М., Тӯхтасунов О. ва Холов А. аз тарафи Маркази миллии патенту иттилооти Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шуд. Ин ихтироот ба соҳаи илми химия тааллуқ дорад, ки онро дар соҳаҳои тиб ва саноати хӯрокворӣ истифода мебаранд.

Сохтори ин асбоби махсус дар Навиштаҷоти ихтироот ба патент оварда шудааст, ки нусхаи он дар замима пешниҳод карда мешавад.

Патент ба ихтироот оид ба дастгоҳи “Ҳосилкунии йод аз пӯсти сабзи чормағз” аз тарафи маркази миллии патенту иттилооти вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз санаи 22 феврали соли 2013, № 437 дода шуд. Дар озмоишгоҳи назди кафедра барои ҷудо кардани йод, пӯсти сабзи онро аз чормағз ҷудо намуда, маҳин кўфта, дар шкафи қоқкунӣ хушк намудем. Баъд онро ба колба ворид намуда, ба болояш спирти 96% рехтем, баъди гарм кардан йоди буғшударо дар колбаи дигар конденсатсия намуда, онро хунук карда, йоди моеъро аз он ҷудо кардем.  Таҷриба ва ташхиси гузаронида нишон дод, ки миқдори йоди дар равған ва мағзи чормағз буда, барои табобати бемории ҷоғар кифоя аст.