ТТЭ ҲНИ як шохаи ҳаракат аз «Ихвон-ул-муслимин» буда, аксари роҳбарони он дар асоси китобҳои саркардагони ихвонӣ Саид Қутб ва Ҳасан ал-Банно ҳадафҳои худро барои бунёди давлати исломӣ ба роҳ мондаанд. Ихвониён, чун ҳадафашон таъсиси як хилофати густурда буд, аз ин рӯ дар собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ барои таъсис додани ячейкаҳои худ дар минтақаҳои мусалмоннишини ин кишвар шурӯъ аз солҳои 70-уми асри 20 дар шакли пӯшида ва пинҳонӣ гуруҳҳо таъсис дода, дар солҳои охири мавҷудияти Давлати шӯравӣ, ки бозсозию ошкорбаёнӣ ба вуҷуд омад, ба муборизаи ошкоро гузаштанд ва Ҳизби наҳзати Иттиҳоди Шӯравӣ ва Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистонро дар заминаи он ба расмият дароварданд.
Мусаллам аст, ки роҳбарони ҲНИ чун аз хориҷи кишвар ва махсусан аз ҷониби «Ихвон-ул-муслимин» дастгирӣ меёфтанд, дар як муддати кӯтоҳ бо роҳи пур кардани фазо аз афкори демогогӣ (авомфиребона) дар байни аҳолии камсавод то андозае нуфуз пайдо намуданд. ҲНИ пурра методҳои ихвониро истифода менамуд ва дар аксар маврид аз усули «қадам ба қадам» истифода намуда, дар саросари Тоҷикистон ячейкаҳо ва гуруҳҳои худро таъсис дод. Ҳамчунин тиҷоратҳои гуногун ташкил карда, барои афкори ҷомеаро дар зери нуфузи худ нигоҳ доштан воситаҳои ахбори умумро сармоягузорӣ мекард ва шахсиятҳои мазҳабӣ ва ва тарзи рӯзгори мазҳабӣ, аз ҷумла пӯшиши ҳиҷоб ва амсоли инро таблиғ менамуд ва фазои иттилоотии кишварро то ҷое дар зери таъсири худро гузошта буд.
Ҳамчунин ҲНИ аз яке вижагиҳои усули «қадам ба қадам»-ҳамкории байнимазҳабӣ (шиъа ва суннӣ), ки дар Баҳрайн, Эрон ва Хамосу Фатҳ дар Фаластин истифода мешавад, ба кор мебурд. Ҳамин аст, ки наҳзатиҳо дар тӯли фаъолияти худ гоҳ дар оғӯши Эрон ва гоҳ дар оғӯши Туркия, ихвониёни мисрӣ ва дигар кишварҳо қарор доштанд.
ҲНИ барои расидан ба ҳадафҳои хеш дар зоҳир оромона ва мисли ихвониҳо кӯшиш менамоянд, ки чунин боварро дар зеҳни авом ба вуҷуд оваранд, ки гӯё ягона пушту паноҳи ислом ва мусалмон онҳоянд ва бояд мусалмонон ба онҳо дар ҳама маврид такя намоянд. Чунин найранг дар зеҳни мардум метавонад ҳолатеро ба вуҷуд оварад, ки ихвониён ба хотири манфиатҳои онҳо фаъолият мекунанд. ҲНИ баъди расидан ба оштии миллӣ тайи солҳо 1997-2015 аз ин шеваҳои ихвонӣ кор гирифта, сараввал сарони ин ҳизб марказҳои тиҷоратии мухталиф таъсис доданд ва шаклҳои гуногуни тиҷоратро, аз ҷумла бо роҳи ҷамъоварии эҳсону хайрия ба роҳ монданд, баъдан бо роҳи худнамоӣ ва таҳти таъсир гирифтани фазои иттилоотӣ корҳои оддитарини хешро мавриди таблиғ қарор доданд.
Оҳиста –оҳиста онҳо дар зеҳни гуруҳҳои муайяни кишвар худро чунон вонамуд карданд, ки гӯё маҳз онҳо аз исломи мусалмонӣ мегӯянд ва ҳизби онҳо ҳизби Худост. Яъне бо роҳи ақидатӣ «қадам ба қадам» бо демогогияи худ зеҳни мардумро вориди террори ақидатӣ қарор доранд. Аъзоёни ҲНИ ба мисли ихвониҳо аз демогогия зиёд истифода мебаранд ва шиорҳои озодӣ, демократия, баробарӣ ва озодии матбуотро ба миён мегузоранд, ки ин гуна шиорҳо дар воқеияти исломи сиёсӣ тадбиқнашавандаанд. Агарчи онҳо дар як давраи кӯтоҳ то замони расидан ба ҳадафҳои худ аз ин шиорҳо истифода намоянд ҳам, вале ҳангоми қудратро ба даст гирифтан баракс амал менамоянд.
ҲНИ ва пайравонаш дар замони фаъолияти расмияшон чунин вонамуд мекарданд, ки гӯё онҳо ба мушкилоти сиёсию иқтисодии кишвар ягон дахл надоранд ва ҳамаи ҷурмро бар сари ҳокимияти сиёсӣ ҳавола менамуданд ва худро пуштибони озодиву адолат ва демократия ба намоиш мегузоштанд. Айни ҳол низ сарони дар пайгарди қонун қарордоштаи ин ҳизби мамнуъи террористӣ дар хориҷи кишвар ба фазилатфурӯшиву демогогия ва бадномсозии роҳбарият ва ҳукумати кишвар машғул шуда, бо роҳи бечоранолӣ дар назди созмонҳои байналмилалӣ аз адолату демократия ва ҳуқуқу озодиҳои инсон ҳарф мезананд. Барои амалӣ намудани демогогияи худ ва роҳ ёфтан ба мағзҳои хуфта роҳбари ин ҳизб бо галстуку малобиси (сарулибоси) ғайримазҳабӣ дар расонаҳо зоҳир мешавад.
Ҳамчунин пайваста дар матбуоти даврии вақт таблиғ шудани шахсиятҳои исломӣ ва нашри фатвоҳои пешвоёни динӣ яке аз ҳадафҳои дигари «ором-ором» табдил додани ҷомеаи дунявӣ ба ҷомеаи динии сиёсӣ аст. Аз таърихи ихвониҳо маълум аст, ки усули «қадам ба қадам», ки бо роҳи «ором-ором» исломӣ кардани ҷомеа сурат мегирад, доимӣ нест ва он танҳо дар шароите ба кор бурда мешавад, ки ҳукумати рӯз қудратмандтар аз ихвонҳо бошад. Чунончӣ, дар собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ дар солҳои 70-ум, ки ҳукумати вақт ниҳоят пурқудрат буд, ихвониҳо усули «қадам ба қадам»-ро истифоа намуданд ва ҳаракатҳои исломие аз қабили Гурӯҳҳои исломии Тошканд ва Ҳалқаи Ҳиндустонӣ таъсис дода, фаъол намуданд, ки асосан барои паҳн кардани адабиёти исломӣ дар байни аъзои ҷомеа ва ҷалби ҷавонон ва маъсусан донишҷӯён ба ин гуруҳҳо сафарбар шуда буданд. Дар солҳои 90-ум бо кам шудани қудрати сиёсии Иттиҳоди Шӯравӣ усули нав, яъне «сиёсати зӯроварӣ»-ро пеш гирифтанд. Дар ҳамин замина Ҳизби наҳзати исломии Шӯравӣ ва Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистонро фаъол намуданд, бо истифода аз «сиёсати зӯроварӣ» вазъиятро дар Қафқоз ва хосатан дар Тоҷикистон тезутунд намуданд. Яке аз сабабҳои асосии ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон сиёсати зӯроварии ихвонипешаи ҲНИ дар кишвар буд.
Бори дигар ҳаводиси моҳи сентябри соли 2015 бозгӯкунандаи он аст, ки ҲНИ, ки худ ячейкаи «Ихвон-ул-муслимин» аст, дар ҳар вазъияте аз усулҳои хос истифода менамояд. Пешвоёни ҲНИ дар моҳи сентябр мутақоид буданд, ки онҳо дар кишвар бо усули «қадам ба қадам» тарафдорони зиёдеро соҳиб гардидаанд ва ба буъди (фазаи) дигари сиёсии худ «сиёсати зӯроварӣ» шуруъ карданд ва тавассути гумоштаи хеш генерал Назарзода даст ба кӯшиши кудато (табаддулоти ҳарбӣ) заданд. Онҳо муътақид буданд, ки дар муддати кӯтоҳ ошӯби онҳо дастгирию ҳамовозӣ пайдо мекунад ва онро баъдан ба инқилоби исломӣ табдил медиҳанд, аммо амалҳои террористие, ки солҳои 90-ум аз ҷониби дастандаркорону пайравони ҲНИ содир шуда буданд, амсоли даҳшатноктарин навъҳои куштори инсон дар вилояти ҳамонвақтаи Қӯрғонтеппа, ҳамчуинин террорҳои пай дар пайи шахсиятҳое, ки мухолифи исломисозии ҷомеа буданд, боиси он гардид, ки кӯшиши кудато (табаддулот) ноком шуда, ба шикаст мувоҷеъ гардид…
Хулоса, ҲНИ тӯли замони мавҷудияти хеш чи аз назари ақидавӣ ва чи аз назари амалӣ аз усулҳои «Ихвон-ул-муслимин» ба тарзи густурда истифода менамояд. Терроризми ақидавии ҲНИТ аз рӯи усули «қадам ба қадам» аст: ором-ором ба мағзҳои гурӯҳҳои иҷтимоӣ сироят ва кӯшиш намудан, ки то андозае гуруҳҳои муайяни коршиносону рӯзноманигорон ва адибону олимонро ба самти худ моил намуда, онҳоро мадюни худ гардонанд. Дар бахши амалӣ бошад ҲНИ мисли «Ихвон-ул-муслимин» аз сиёсатҳои зӯроварӣ ё терроризми амалӣ кор гирифта, сабаби фоҷиаи солҳо 90-ум ё террори ақидатӣ дар солҳои 1991-1997 ва бо роҳи зӯроварӣ иваз кардани ҳокимият дар соли 2015 гардид.
Айни ҳол дар хориҷ аз Тоҷикистон ҲНИ ҳизби мамнӯъи террористӣ эълон шуда, аз ҳисоби ячейкаҳои дигари ихвонӣ таблиғоти густурдаро алайҳи Ҳукумати Тоҷикистон ба роҳ мондааст ва тавассути интернет ва дигар расонаҳои иттилоотӣ кӯшиш менамояд зеҳнҳоро мағшуш намояд вале онҳо аз он бехабаранд, ки дар тамоми ҷаҳон онҳоро ҳамчун ҳизби терористӣ мешиносанд ва аз фаъолияти ғаразнокашон бохабаранд.